Deze manier van rijden kan een grote bijdrage leveren aan duurzaam omgaan met eindige grondstoffen als fossiele brandstoffen en het tegengaan van klimaatverandering. Gemiddeld levert het elektrisch rijden minder CO2-uitstoot en uitstoot van fijnstof op. Als elektrische auto's geheel op duurzame energie rijden is het milieuvoordeel nog veel groter.

Elektrische auto's worden nog veelal vergeleken met gewone auto's en de 'actieradius' van een volle tank benzine of diesel. Bij de volledig elektrische auto's (zonder de hybride soorten of soorten met extra benzinemotor) is het bereik lager dan bij een volle tank benzine. Ook speelt het opladen en de beschikbaarheid van betaalbare elektrische auto’s een grote rol. Die kwesties komen verderop in dit e-magazine aan bod.

1 miljoen elektrische auto’s in 2025

De Rijksoverheid heeft het doel om in 2015 20.000 elektrische auto's te hebben rondrijden; 200.000 in 2020 en 1 miljoen in 2025. Om dat te bereiken, zijn elektrische en hybride auto's vrijgesteld van motorrijtuigenbelasting, BPM en de fiscale bijtelling voor leaseauto's.

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) is echter sceptisch over de doelstelling van 2020. "De gemiddelde Nederlandse automobilist staat nog erg terughoudend tegenover het kopen van een elektrische auto [of] (plug-in) hybride auto," schrijft het PBL in het rapport 'Rijden op elektriciteit, waterstof of biobrandstoffen, wat wil de automobilist?'. Om het doel van 1 miljoen in 2025 dichterbij te brengen, is een combinatie nodig van technologische verbeteringen en het verkleinen van het prijsverschil tussen elektrische en conventionele auto's, volgens het PBL. Dat kan bijvoorbeeld door subsidies op elektrisch rijden of meer belasting voor conventionele auto’s. Maar dat laatste kan waarschijnlijk op weinig draagvlak rekenen, zegt het PBL, aangezien er veel rijders in gewone auto’s zijn. Subsidie op elektrisch rijden kan de meerkosten en technische beperkingen van elektrisch rijden compenseren.

"De autoconsument vindt dat vooral aan de elektrische auto op dit moment veel nadelen kleven: ook wanneer de prijs omlaag gaat en de prestaties sterk verbeteren, is de consument maar moeilijk over te halen een elektrische auto aan te schaffen," schrijft het PBL. Het beleid zou niet alleen moeten gaan over het stimuleren van de elektrische auto. Het moet ook blijven kijken naar andere opties, zoals rijden op waterstof en biobrandstoffen, vindt het PBL. Wat zijn overige alternatieven?

Lage waardering door autokopers

Van alle categorieën duurzame auto's waarderen kopers van een nieuwe auto de hybride auto het meest. De elektrische auto kent de minste waardering. Technische verbeteringen kunnen dat naar boven krijgen, stelt het PBL. Eén groep autogebruikers is veel positiever over alternatief aangedreven auto’s dan de gemiddeld: mensen die relatief weinig kilometers per jaar rijden. Mensen die juist veel kilometers per jaar rijden, zijn beduidend negatiever. Het PBL adviseert dan ook om juist die eerste groep mensen te stimuleren om een elektrische auto te kopen. Maar de milieuwinst wordt juist het grootste als automobilisten die veel rijden op elektrisch over gaan.

Elektrisch rijden is niet voor alle doeleinden geschikt, bleek uit eerder onderzoek van Ecofys. Vooral als de te rijden afstanden kort zijn en het gewenste vermogen niet te groot (zie komende afbeelding), is volledig elektrisch rijden aantrekkelijk. Een elektrische auto als de Twizy is door zijn vormgeving voor een nog specifiekere doelgroep geschikt. Dat maakt dit soort opvallende elektrische auto's vooral een middel voor bedrijven om aan hun groene imago te werken. Het gebruik van elektrische auto's is nu dan ook nog in veel gevallen een marketingmiddel.

Gebruik van elektrische voertuigen in het wegtransport. Bron: Ecofys

Maar het bedrijfsleven kan een prima uitgangspunt zijn om meer en meer mensen te laten wennen aan elektrisch rijden en de voor- en nadelen die daarbij horen. Juist zakelijke rijders maken over het algemeen veel kilometers. De ervaring die zo wordt opgedaan is een waardevolle voedingsbodem voor innovaties op gebied van laden, batterijen, laadpunten en actieradius.

In kopgroep elektrisch rijden

In een vergelijkingsonderzoek concluderen Agentschap NL en ECN dat Nederland in de kopgroep zit als het gaat om elektrisch rijden. "Uit het onderzoek blijkt dat Nederland, wat betreft ambitie van het aantal voertuigen, een middenpositie inneemt, maar wel een hogere ambitie kent dan Frankrijk en Duitsland, beide landen met een grote eigen auto-industrie. Als het gaat om de laad-infrastructuur behoort Nederland tot de koplopers." Met het rapport concluderen ook Agentschap NL en ECN dat er een volledig pakket met maatregelen nodig is om deze ambities te simuleren. "Er zijn landen, zoals Noorwegen en Denemarken, waar de totale financiële stimulans groter is dan in Nederland."

Op het gebied van het verduurzamen van onze mobiliteit loopt Nederland voor op de Europese norm. Die stelt een maximumuitstoot van 130 gram CO2 per kilometer in 2015 vast. De gemiddelde CO2-uitstoot van alle in Nederland verkochte personenauto's bedroeg in 2011 126 gram per kilometer, schrijft RAI Vereniging.

CO2-emissie van 'well to wheel'

Maar als een elektrische auto op grijze stroom rijdt, reduceert deze dan wel CO2-uitstoot? Over het algemeen wel. Dat is in de eerste plaats omdat de energie-efficiëntie van een elektrische auto groter is dan die van een benzine- of dieselmotor. Bij een gewone auto komt ongeveer 25%-35% van de energie terecht bij de wielen. Bij een elektrische auto is dat ongeveer 70%-80%.

Rekening houdend met emissies bij opwekking van elektriciteit en productie van brandstoffen hebben elektrische auto's daarmee een gemiddelde CO2-emissiereductie van 25%-30% ten opzichte van een gewone auto in dezelfde klasse. Dat verschilt overigens wel per auto.

Well-to-wheel

Wikimobi heeft uitgerekend of elektrisch rijden zin heeft als de elektriciteit uit een kolencentrale komt. Daarbij gaat het over Well-to-wheel: dat is inclusief productie van de brandstof/stroom, maar zonder het productie- en recycle-proces van de auto. De uitkomsten:

• Well-to-wheel van een conventionele auto: 2766 gram CO2 per liter benzine of 3115 gram CO per liter diesel. Als een zuinige benzineauto met 4 liter 100 km kan rijden, stoot deze ongeveer 125 gram/km uit. Een zeer zuinige conventionele auto, bijvoorbeeld een VW Polo Bluemotion, stoot 104 gram/km uit.
• Well-to-wheel van een elektrische auto, opgeladen in Nederland: de gemiddelde effectieve uitstoot in Nederland van grijze stroom is ongeveer 608 CO2 per kWh (in 2008). Een Nissan Leaf gebruikt 0,15 kWh per km en zou dus 91,2 gram/km indirect uitstoten. Een Tesla Model S gebruikt 0,20 kWh per km en zou 121,6 gram/km indirect uitstoten. Daarmee scoren beide auto’s beter dan de conventionele auto’s in hun klasse.

Maar veel rijden of een zeer sportieve rijstijl kost hoe dan ook veel energie en CO2-uitstoot, of het nu van een kolencentrale komt of van bezine of andere brandstoffen. De uitstoot wordt pas echt laag en bijna nul als de stroom van duurzame bronnen komt.

Foto Wilmar Dik

Pech met een elektrisch auto

En hoe zit het met de veiligheid en pechgevallen van elektrische auto's? De ANWB heeft nog geen pechgevallen met elektrische auto's gehad. "Dat komt enerzijds omdat er nog niet zoveel elektrische auto’s rijden," vertelt Ad Vonk van de ANWB. "Bovendien zijn elektrische auto's nog zo nieuw, dat ze door de leverancier scherp in de gaten worden gehouden. Die geven een goede service voor de auto's. Pas op het moment dat deze auto's massaler in Nederland gaan rijden, zal de rol van de Wegenwacht groter worden."

Daar bereidt de ANWB de monteurs alvast op voor. Vonk: "De monteurs krijgen een opleiding hoe om te gaan met elektrische auto's. Daarbij gaat het voornamelijk om de veiligheid van de accupakketten. Er zit een behoorlijke voltage in de elektrische auto [rond de 500 volt], waardoor het af- en uitschakelen van de batterijen niet zonder gevaar is. Dat vraagt aparte deskundigheid."

De batterijen zelf hebben geen negatieve invloed op de veiligheid van de bestuurder of inzittenden. "Een aantal elektrische auto’s heeft een crashtest ondergaan en deze zijn veilig. Het gaat er voornamelijk om hoe de batterijen in de auto zitten. Bij zo’n crashtest wordt erop gelet dat er bijvoorbeeld geen stroom of zuren uit de batterij komen," vertelt Vonk.